Page 35 -

HRM

Gespreid

Leiderschap

De laatste tijd is in HRM- en onderwijskundige nodig waren in de voorbereiding qua tijd en qua competenties
literatuur veel aandacht voor het concept ‘ge- niet in mijn eentje kón doen. Toen we als team duidelijk kre-
spreid leiderschap’. Het is een visie op leider- gen wat er allemaal gebeuren moest ter voorbereiding (veel!!
schap die zich afzet tegen het traditionele beeld heel veel!!), begonnen ‘als vanzelf’ verschillende teamleden de
van leiderschap als functie, waarin één persoon leiding te nemen: de een boog zich over de samenstelling van
leidt en de rest ‘volgt’. Gespreid leiderschap be- gesprekspanels voor de commissie, de ander over de inrichting
tekent dat leiderschap niet per se bij één per- van de leestafel, etc. De visitatie werd een gezamenlijk project
soon belegd is, maar dat - afhankelijk van de en iedereen was in dezelfde mate betrokken en zette zich in
competenties die nodig zijn om effectief te zijn dezelfde mate in, zij het op thema’s die op een logische manier
in een specifieke situatie - het telkens andere aansloten bij competentie en voorkeuren. Het resultaat van al
personen binnen een team zijn die een leiden- onze inspanningen had niet zo goed kunnen zijn als wanneer
de rol op zich nemen. Een mooie theorie, maar één persoon, ik of onze manager, alle touwtjes in handen ge-
werkt dat ook zo in de praktijk? had gehouden had. Het beeld dat we schetsten voor de com-
missie was immers nooit zo ‘rijk’ geweest als niet iedereen er
Het concept ‘gespreid leiderschap’ is zo’n tien jaar geleden vanuit zijn eigen rol en perspectief aan had bijgedragen.
ontstaan en bevindt zich nog vooral in een theoretische fase.
Grote vragen zijn hoe het concept tot uiting komt in de praktijk elkaar nodig hebben
en waar de werkomgeving van teams en de teamleden zelf aan Het concept gespreid leiderschap herkennen we dus in de
moeten voldoen om gespreid leiderschap mogelijk te maken. praktijk en het heeft positieve effecten. Maar hoe ontstaat
Ik ben met deze vragen eens gaan kijken naar hoe het alle- het? Reflecterend op onze ervaring denk ik dat we niet alleen
maal werkt in een van de teams waarin ik zelf werk, namelijk allemaal graag een positief resultaat wilden halen (ambitie
het team dat de educatieve minor verzorgt voor onze bachelor van teamleden), maar ook dat we allemaal het gevoel hadden
studenten (een minor die kan leiden tot een tweedegraads les- elkaar nodig te hebben om een goed resultaat neer te zetten
bevoegdheid in het voortgezet onderwijs). (interdependentie). Dit, gekoppeld aan voldoende autonomie
in onze taakstelling, heeft een belangrijke rol gespeeld. Wat
Ik herken het beeld van verschillende teamleden die taken op zegt het verder over de medewerkers? Dat iedereen zicht had
zich nemen die het beste passen bij hun competenties en voor- op zijn eigen competentie en dus wist op welke thema’s hij/
keuren. Dat is bijvoorbeeld zo als het gaat om onderwijstaken. zij het gemakkelijkst het voortouw kon nemen. En misschien
Maar de laatste tijd is het zo dat ook niet automatisch alle re- ook wel dat de coördinator op tijd haar ‘controledrang’ door-
gelzaken bij de coördinator terecht komen, bij mij dus, maar zag en de leiding uit handen gaf. Tja, dat speelde ongetwijfeld
dat we de rollen ‘leider’ en ‘volger’ laten wisselen afhankelijk ook een rol.
van de vraag die zich op een bepaald moment aandient. Zo
hadden we afgelopen maand de visitatie van onze opleiding. De komende tijd gaan we het concept ‘gespreid leiderschap’
En ik hoef u niet te vertellen wat een werk er dan op een oplei- onderzoeken in de context van mbo-teams. Kunt u ons van
dingsteam afkomt. inspiratie voorzien? We houden ons
Lange tijd heb ik de voorbereiding op de visitatie voorname- aanbevolen!
lijk zelf gedaan. Ik zag het ook als mijn taak om als coördinator
het voortouw in het zelfevaluatierapport te nemen. En om de Piety runhaar is universitair docent
collega’s niet al te zeer lastig te vallen, vroeg ik hen alleen zo ‘Professionele ontwikkeling van docen-
nu en dan om feedback. Toen de datum van de visitatie dich- ten’ aan de Leerstoelgroep educatie- en
terbij kwam, kwam ik erachter dat dit niet zo handig was. Niet competentiestudies van de Wageningen
alleen omdat we op die manier te weinig gezamenlijk eigenaar universiteit. Wilt u reageren, stuur dan een
waren van de zelfevaluatie, maar ook omdat ik alle zaken die mail naar Piety.runhaar@wur.nl

Maart 2014 35